گروه حوزه انقلابی اندیشکده مطالعات راهبردی شاخص اندیشه | محمدمهدی فریدونی؛ پژوهشگر و استاد حوزه علمیه قم: اخیرا استاد ابوالقاسم علیدوست رئیس انجمن فقه و حقوق اسلامی حوزه علمیه قم در سخنان خود در موسسه معلوم الحال مفتاح کرامت با تفکیک بین شریعت و فقه گفته است: در مورد شکسته شدن اخلاق در فقه، باید گفت که ما می‌توانیم از شریعت دفاع کنیم اما نمی‌توانیم از فقه دفاع کنیم... وی در ادامه تلویحا روایات صحیح السند را نیز زیر سوال می برد.

این سخنان با استقبال مدعیان نواندیشی مواجه شده است. با اینکه می دانیم قطعا منظور استاد علیدوست از این سخنان آن چیزی نیست که مدعیان نواندیشی به دنبال آن هستند اما با این وجود لازم است چند نکته را متذکر شویم:

اول: نباید در دام دوگانه فقه و اخلاق افتاد. برخی افراد با توجه به نقش و جایگاه فقه در نظام مقدس جمهوری اسلامی با اهداف خاص عمدتا سیاسی به دنبال ایجاد این دوگانگی بوده و از این طریق سعی می کنند ابتدا بین فقه و اخلاق تضاد ایجاد کنند سپس با شعار "مدیریت اخلاقی جامعه نه مدیریت فقهی" اهداف سیاسی خود را دنبال کنند.

دوم: این که گفته شود فقه دانشی است کاشف از شریعت و نه عین شریعت، سخنی قابل پذیرش است. همین سخن درباره سایر علوم اسلامی نیز مطرح است. اما بشری بودن فقه به معنای این نیست که دانش فقه منقطع از شریعت است، بلکه دانش فقه همانند سایر علوم اسلامی برگرفته از شریعت است. علم فقه همان علمی است که ائمه معصومین(ع) آن را به شاگردان خود تعلیم داده و روش فهم و استنباط آن از شریعت را نیز به آنان آموخته اند و در طول زمان با تکیه بر همان مبانی و روش، سیر تطور خود را طی کرده است. ولی سخن در این است که مدعیان روشنفکری دینی و نواندیشی دینی، «بشری بودن» را به معنای دیگری استعمال می‌کنند. مقصود آنان از بشری بودن یک علم، به نوعی «نسبی‌، غیرمقدس، تابع اهواء و امیال، تاریخمند و ...» بودن است.

 سوم: القای شبهه درباره روایات صحیحه تبعات جبران ناپذیری دارد که هویت شیعه را زیر سوال می برد. این بحث از طرف برخی تاریخ پژوهان مشکوک با هدف تضعیف تاریخ نگاری روایی مطرح می شود و متاسفانه در حال سرایت به برخی علوم اسلامی دیگر است. امروزه برخی با اهداف خاص عمدتا سیاسی-اجتماعی به دنبال تضعیف فقه و حذف فقه جواهری از ساحت سیاست و اجتماع هستند. تاریخمندی فقه، تشکیک در مصادر فقهی، دوگانگی فقه و اخلاق و... همه در راستای اهداف سیاسی اجتماعی برخی افراد معلوم الحال است. امید است که اساتید برجسته حوزه نسبت به این مسائل هوشیاری بیشتری به خرج داده تا زمینه را برای سوء استفاده دگراندیشان فراهم نکنند.

انتهای پیام/